सामग्री पर जाएँ

असमिया लिपि

असमिया वर्णमाला
असमिया वर्णमाला

असमीया लिपि 'पूर्वी नागरी' का एक रूप है जो असमिया के साथ-साथ बांग्ला और विष्णुपुरिया मणिपुरी को लिखने के लिये प्रयोग की जाती है। केवल तीन वर्णों को छोड़कर शेष सभी वर्ण बांग्ला में भी ज्यों-के-त्यों प्रयुक्त होते हैं। ये तीन वर्ण हैं- (र), (व) और ক্ষ (क्ष)।

असमीया वर्ण

स्वरवर्ण

असमीया भाषा की स्वरध्वनि[1][2]
स्वरध्वनि अन्तरराष्ट्रीय ध्वनिलिपिप्रतिनिधि अक्षर / चिह्न उदाहरण
ɔ সম, ৰম
অ' o অ' অ'ত-ত'ত, ক'ত, ল'ৰা
a আ, া আম, জা
i ই, ঈ, ি, ী ন্দিৰা, গল, চিহ্নযাত্ৰা, কীৰ্তন
u উ, ঊ, ু, ূ ম, ণ, সুদূ
ɛ এ, ে ক, লান্ধু, বেল (ফল), তে
এ' e এ, ে ৰী-পলুবেল (Bell), ৰেল, ভেদ, বে
ʊ ও, ো ৰাং, ৰোহঘৰ, সোণাৰি


अक्षरअक्षर का नाम के साथ स्वरवर्ण चिह्नचिह्न का नामIPA
/ɔ/, //
'উৰ্ধ কমা (ক') /ko/
কা আ-কাৰ/ka/
হ্ৰস্ব ইকি হ্ৰস্ব ই-কাৰ/ki/
দীৰ্ঘ ইকী দীৰ্ঘ ঈ-কাৰ/ki/
হ্ৰস্ব উকু হ্ৰস্ব উ-কাৰ/ku/
দীৰ্ঘ উকূ দীৰ্ঘ ঊ-কাৰ/ku/
ৰিকৃ ঋ-কাৰ/kɹi/
কে এ-কাৰ//
এ’কে’ এ-কাৰ/ke/
অ'ইকৈ ঐ-কাৰ/kɔi/
কো ও-কাৰ//
অ'উকৌ ঔ-কাৰ/kɔu/

व्यंजन वर्ण

व्यंजन वर्ण
अक्षरअक्षर का नामIPA
/k/
//
/ɡ/
/ɡʱ/
/ŋ/
প্ৰথম চ/s/
দ্বিতীয় চ/s/
বৰ্গীয় জ/z/
/z/
/j/
মূৰ্ধণ্য ট/t/
মূৰ্ধণ্য ঠ//
মূৰ্ধণ্য ড/d/
মূৰ্ধণ্য ঢ//
মূৰ্ধণ্য ণ/n/
দন্ত্য ত/t/
দন্ত্য থ//
দন্ত্য দ/d/
দন্ত্য ধ//
দন্ত্য ন/n/
/p/
//~/ɸ/
/b/
//~/β/
/m/
অন্তঃস্থ য/z/~/j/
/ɹ
/l/
ওঅ ব/w/~/β/
তালব্য শ/x/~/s/
মূৰ্ধন্য ষ/x/~/s/
দন্ত্য স/x/~/s/
/h/
ক্ষ/kʰj/~/kːʰ/
ড়ডৰে ৰ/ɹ/
ঢ়ঢৰে ৰ/ɹɦ/
য়অন্তঃস্থ য়/j/
হসন্ত (খন্দ ত)
অনুস্বৰ
বিসৰ্গ
চন্দ্ৰবিন্দু

युक्ताक्षर

আখৰবোৰयुक्ताक्षर
ক + কক্ক
ঙ + কঙ্ক
ল + কল্ক
ষ + কষ্ক
স + ফস্ফ
ঙ + খঙ্খ
স + খস্খ
ঙ + গঙ্গ
ঙ + ঘঙঘ
দ + ঘদঘ
শ + চশ্চ
চ + ছচ্ছ
ঞ + ছঞ্ছ
ঞ + জঞ্জ
জ + ঞজ্ঞ
ল + টল্ট
ণ + ঠণ্ঠ
ষ + ঠষ্ঠ
ণ + ডণ্ড
ষ + ণষ্ণ
হ + নহ্ন
ক + ষক্ষ
প + তপ্ত
স + তস্ত
ক + তক্ত
গ + নঘ্ন
ম + নম্ন
শ + নশ্ন
স + নস্ন
হ + ন
ত + থত্থ
ন + থন্থ
ন + দন্দ
ব + দব্দ
ম + পম্প
ল + পল্প
ষ + পষ্প
স + পস্প
ম + ফম্ফ
ষ + ফস্ফ
দ + বদ্ব
ম + বম্ব
হ + বহ্ব
দ + ভদ্ভ
ম + ভম্ভ
ক + মক্ম
দ + মদ্ম
হ + মহ্ম
ম + মম্ম
ষ + টষ্ট

संख्या

संख्या
अंग्रेजी संख्या 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
असमिया संख्या
असमिया नाम शून्य एक दुइ तिनि चारि पाच छय सात आठ

असमिया और बांग्ला लिपि के मुख्य भेद

असमिया अद्वितीय वर्णसमूह
अक्षरIPAबांग्ला
ɹ- (নাই)
w- (নাই)
ক্ষ
kʰj- (নাই)

संयुक्ताक्षर

असमिया में प्रयुक्त कुछ संयुक्ताक्षरों का स्वरूप नीचे की सारणी में दिया गया है-

संयुक्त होने वाले व्यंजनसंयुक्त होने वाले वर्ण (देवनागरी में)संयुक्त रूप (उच्चारण)
ক + ক(क + क)ক্ক क्क
ঙ + ক(ङ + क)ঙ্ক ंक
ল + ক(ल + क)ল্ক ल्क
ষ + ক(ष + क)স্ক ष्क
স + ফ(स + फ)স্ফ स्फ
ঙ + খ(ङ + ख)ঙ্খ ंख
স + খ(स + ख)স্খ स्ख
ঙ + গ(ङ + ग)ঙ্গ ंग
ঙ + ঘ(ङ + घ)ঙঘ ंघ
দ + ঘ(द + घ)দঘ द्घ
শ + চ(श + च)শ্চ श्च
চ + চ্হ(ca+cha)চ্ছ ccha
ঞ + চ্হ(ña+cha)ঞ্ছ ñcha
ঞ + জ(ña+ja)ঞ্জ ñja
জ + ঞ(ja+ña)জ্ঞ jña
ল + ট্(la+ţa)ল্ lţa
ণ + ঠ(ņ+tḥa)ণ্ঠ ņtha
ষ + ঠ(şa+tḥa)ষ্ঠ ştha
ণ + ড(ņa+ḍa)ণ্ড ņḍa
ষ + ণ(şa+ņa)ষ্ণ şņa
হ + ন(ha+na)হ hna
ক + ষ(ka+ņa)ক্ষ kņa
প + ত(pa+ta)প্ত pta
স + ত(sa+ta)স্ত sta
ক + ত(ka+ta)ক্ত kta
গ + ন(ga+na)ঘ্ন gna
ম + ন(ma+na)ম্ন mna
শ + ন(śa+na)শ্ন śna
স + ন(sa+na)স্ন sna
হ + ন(ha+na)হ hna
ত + থ(ta+tha)ত্থ ttha
ন + থ(na+tha)ন্থ ntha
ষ + থ(şa+tha)ষ্থ ştha
ন + দ(na+da)ন্দ nda
ব + দ(ba+da)ব্দ bda
ম + প(ma+pa)ম্প mpa
ল + প(la+pa)ল্প lpa
ষ + প(şa+pa)ষ্প şpa
স + প(sa+pa)স্প spa
ম + ফ(ma+pha)ম্ফ mpha
ষ + ফ(şa+pha)স্ফ şpha
দ + ব(da+ba)দ্ব dba
ম + ব(ma+ba)ম্ব mba
হ + বha+ba)হ্ব hba
দ + ভ(da+bha)দ্ভ dbha
ম + ভ(ma+bha)ম্ভ mbha
ক + ম(ka+ma)ক্ম kma
দ + ম(da+ma)দ্ম dma
হ + ম(ह + म)হ্ম ह्म
ম + ম(म + म)ম্ম म्म

सन्दर्भ

  1. ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী (1990). असमिया ब्याकरणेर मौलिक बिचार. বীণা লাইব্ৰেৰী, গুৱাহাটী, অসম. पृ॰ 45.
  2. Banikanta Kakati (1995). Assamese Its Formation and Development. LBS Publication, Guwahati. पृ॰ 56.

बाहरी कड़ियाँ