असमिया वर्णमाला ब्राह्मी ब्राह्मी तथा उससे व्युत्पन्न लिपियाँ
असमीया लिपि 'पूर्वी नागरी ' का एक रूप है जो असमिया के साथ-साथ बांग्ला और विष्णुपुरिया मणिपुरी को लिखने के लिये प्रयोग की जाती है। केवल तीन वर्णों को छोड़कर शेष सभी वर्ण बांग्ला में भी ज्यों-के-त्यों प्रयुक्त होते हैं। ये तीन वर्ण हैं- ৰ (र), ৱ (व) और ক্ষ (क्ष)।
असमीया वर्ण
स्वरवर्णअसमीया भाषा की स्वरध्वनि [ 1] [ 2] स्वरध्वनि अन्तरराष्ट्रीय ध्वनिलिपि प्रतिनिधि अक्षर / चिह्न उदाहरण অ ɔ অ অ সম, ম ৰম অ' o অ' অ' ত-ত' ত, ক' ত, ল' ৰা আ a আ, া আম, জা ম ই i ই, ঈ, ি, ী ই ন্দিৰা, ঈ গল, চি হ্নযাত্ৰা, কী ৰ্তন উ u উ, ঊ, ু, ূ উ ম, ঊ ণ, সুদূ ৰ এ ɛ এ, ে এ ক, এ লান্ধু, বে ল (ফল), তে ল এ' e এ, ে এ ৰী-পলুবে ল (Bell), ৰে ল, ভে দ, বে দ ও ʊ ও, ো ও ৰাং, ৰো হঘৰ, সো ণাৰি
अक्षर अक्षर का नाम ক के साथ स्वरवर्ण चिह्नचिह्न का नाम IPA অ ক /ɔ /, /kɔ / 'উৰ্ধ কমা (ক') /ko / আ কা আ-কাৰ /ka / ই হ্ৰস্ব ই কি হ্ৰস্ব ই-কাৰ /ki / ঈ দীৰ্ঘ ই কী দীৰ্ঘ ঈ-কাৰ /ki / উ হ্ৰস্ব উ কু হ্ৰস্ব উ-কাৰ /ku / ঊ দীৰ্ঘ উ কূ দীৰ্ঘ ঊ-কাৰ /ku / ঋ ৰি কৃ ঋ-কাৰ /kɹi / এ কে এ-কাৰ /kɛ / এ’ কে’ এ-কাৰ /ke / ঐ অ'ই কৈ ঐ-কাৰ /kɔi / ও কো ও-কাৰ /kʊ / ঔ অ'উ কৌ ঔ-কাৰ /kɔu /
व्यंजन वर्णव्यंजन वर्ण अक्षर अक्षर का नाम IPA ক /k / খ /kʰ / গ /ɡ / ঘ /ɡʱ / ঙ /ŋ / চ প্ৰথম চ /s / ছ দ্বিতীয় চ /s / জ বৰ্গীয় জ /z / ঝ /z / ঞ /j / ট মূৰ্ধণ্য ট /t / ঠ মূৰ্ধণ্য ঠ /tʰ / ড মূৰ্ধণ্য ড /d / ঢ মূৰ্ধণ্য ঢ /dʱ / ণ মূৰ্ধণ্য ণ /n / ত দন্ত্য ত /t / থ দন্ত্য থ /tʰ / দ দন্ত্য দ /d / ধ দন্ত্য ধ /dʱ / ন দন্ত্য ন /n / প /p / ফ /pʰ /~/ɸ / ব /b / ভ /bʱ /~/β / ম /m / য অন্তঃস্থ য /z /~/j / ৰ /ɹ ল /l / ৱ ওঅ ব /w /~/β / শ তালব্য শ /x /~/s / ষ মূৰ্ধন্য ষ /x /~/s / স দন্ত্য স /x /~/s / হ /h / ক্ষ /kʰj /~/kːʰ / ড় ডৰে ৰ /ɹ / ঢ় ঢৰে ৰ /ɹɦ / য় অন্তঃস্থ য় /j / ৎ হসন্ত (খন্দ ত) ং অনুস্বৰ ঃ বিসৰ্গ ৺ চন্দ্ৰবিন্দু
युक्ताक्षरআখৰবোৰ युक्ताक्षर ক + ক ক্ক ঙ + ক ঙ্ক ল + ক ল্ক ষ + ক ষ্ক স + ফ স্ফ ঙ + খ ঙ্খ স + খ স্খ ঙ + গ ঙ্গ ঙ + ঘ ঙঘ দ + ঘ দঘ শ + চ শ্চ চ + ছ চ্ছ ঞ + ছ ঞ্ছ ঞ + জ ঞ্জ জ + ঞ জ্ঞ ল + ট ল্ট ণ + ঠ ণ্ঠ ষ + ঠ ষ্ঠ ণ + ড ণ্ড ষ + ণ ষ্ণ হ + ন হ্ন ক + ষ ক্ষ প + ত প্ত স + ত স্ত ক + ত ক্ত গ + ন ঘ্ন ম + ন ম্ন শ + ন শ্ন স + ন স্ন হ + ন হ ত + থ ত্থ ন + থ ন্থ ন + দ ন্দ ব + দ ব্দ ম + প ম্প ল + প ল্প ষ + প ষ্প স + প স্প ম + ফ ম্ফ ষ + ফ স্ফ দ + ব দ্ব ম + ব ম্ব হ + ব হ্ব দ + ভ দ্ভ ম + ভ ম্ভ ক + ম ক্ম দ + ম দ্ম হ + ম হ্ম ম + ম ম্ম ষ + ট ষ্ট
संख्यासंख्या अंग्रेजी संख्या 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 असमिया संख्या ০ ১ ২ ৩ ৪ ৫ ৬ ৭ ৮ ৯ असमिया नाम शून्य एक दुइ तिनि चारि पाच छय सात आठ न
असमिया और बांग्ला लिपि के मुख्य भेदअसमिया अद्वितीय वर्णसमूह अक्षर IPA बांग्ला ɹ - (নাই) w - (নাই) kʰj - (নাই)
संयुक्ताक्षरअसमिया में प्रयुक्त कुछ संयुक्ताक्षरों का स्वरूप नीचे की सारणी में दिया गया है-
संयुक्त होने वाले व्यंजन संयुक्त होने वाले वर्ण (देवनागरी में) संयुक्त रूप (उच्चारण) ক + ক (क + क) ক্ক क्क ঙ + ক (ङ + क) ঙ্ক ंक ল + ক (ल + क) ল্ক ल्क ষ + ক (ष + क) স্ক ष्क স + ফ (स + फ) স্ফ स्फ ঙ + খ (ङ + ख) ঙ্খ ंख স + খ (स + ख) স্খ स्ख ঙ + গ (ङ + ग) ঙ্গ ंग ঙ + ঘ (ङ + घ) ঙঘ ंघ দ + ঘ (द + घ) দঘ द्घ শ + চ (श + च) শ্চ श्च চ + চ্হ (ca+cha) চ্ছ ccha ঞ + চ্হ (ña+cha) ঞ্ছ ñcha ঞ + জ (ña+ja) ঞ্জ ñja জ + ঞ (ja+ña) জ্ঞ jña ল + ট্ (la+ţa) ল্ lţa ণ + ঠ (ņ+tḥa) ণ্ঠ ņtha ষ + ঠ (şa+tḥa) ষ্ঠ ştha ণ + ড (ņa+ḍa) ণ্ড ņḍa ষ + ণ (şa+ņa) ষ্ণ şņa হ + ন (ha+na) হ hna ক + ষ (ka+ņa) ক্ষ kņa প + ত (pa+ta) প্ত pta স + ত (sa+ta) স্ত sta ক + ত (ka+ta) ক্ত kta গ + ন (ga+na) ঘ্ন gna ম + ন (ma+na) ম্ন mna শ + ন (śa+na) শ্ন śna স + ন (sa+na) স্ন sna হ + ন (ha+na) হ hna ত + থ (ta+tha) ত্থ ttha ন + থ (na+tha) ন্থ ntha ষ + থ (şa+tha) ষ্থ ştha ন + দ (na+da) ন্দ nda ব + দ (ba+da) ব্দ bda ম + প (ma+pa) ম্প mpa ল + প (la+pa) ল্প lpa ষ + প (şa+pa) ষ্প şpa স + প (sa+pa) স্প spa ম + ফ (ma+pha) ম্ফ mpha ষ + ফ (şa+pha) স্ফ şpha দ + ব (da+ba) দ্ব dba ম + ব (ma+ba) ম্ব mba হ + ব ha+ba) হ্ব hba দ + ভ (da+bha) দ্ভ dbha ম + ভ (ma+bha) ম্ভ mbha ক + ম (ka+ma) ক্ম kma দ + ম (da+ma) দ্ম dma হ + ম (ह + म) হ্ম ह्म ম + ম (म + म) ম্ম म्म
सन्दर्भ↑ ড° গোলোকচন্দ্ৰ গোস্বামী (1990). असमिया ब्याकरणेर मौलिक बिचार . বীণা লাইব্ৰেৰী, গুৱাহাটী, অসম. पृ॰ 45. ↑ Banikanta Kakati (1995). Assamese Its Formation and Development . LBS Publication, Guwahati. पृ॰ 56.
बाहरी कड़ियाँ