तेलुगू लिपि तेलुगु लिपि में लिखित एक छोटा पद |
ब्राह्मी |
---|
ब्राह्मी तथा उससे व्युत्पन्न लिपियाँ |
|
|
|
तेलुगु लिपि, ब्राह्मी से उत्पन्न एक भारतीय लिपि है जो तेलुगु भाषा लिखने के लिये प्रयुक्त होती है। अक्षरों के रूप और संयुक्ताक्षर में ये अपने पश्चिमी पड़ोसी कन्नड़ लिपि से बहुत मेल खाती है।
स्वर
स्वतंत्र रूप | క (क) के साथ | देवनागरी | IPA | स्वतंत्र रूप | క (क) के साथ | देवनागरी | IPA |
---|
అ | క | अ | [ʌ] | ఆ | కా | आ | [a:] |
ఇ | కి | इ | [i] | ఈ | కీ | ई | [i:] |
ఉ | కు | उ | [u] | ఊ | కూ | ऊ | [u:] |
ఋ | కృ | ऋ | [rɨ, ru] | ౠ | కౄ | ॠ | [ri:, ru:] |
ఌ | | l̥ | | ౡ | | l̥̄ | |
ఎ | కె | ए | [e] | ఏ | కే | ए | [e:] |
ఒ | కొ | ओ | [o] | ఓ | కో | ओ | [o:] |
ఐ | కై | ऐ | [aj] | ఔ | కౌ | औ | [aw] |
व्यंजन
वर्ण | देवनागरी | IPA | वर्ण | देवनागरी | IPA | वर्ण | देवनागरी | IPA | वर्ण | देवनागरी | IPA | वर्ण | देवनागरी | IPA |
---|
క | क | [k] | ఖ | ख | [kʰ] | గ | ग | [g] | ఘ | घ | [gʱ] | ఙ | ङ | [ŋ] |
చ | च | [tʃ] | ఛ | छ | [tʃʰ] | జ | ज | [dʒ] | ఝ | झ | [dʒʱ] | ఞ | ञ | [ɲ] |
ట | ट | [ʈ] | ఠ | ठ | [ʈʰ] | డ | ड | [ɖ] | ఢ | ढ | [ɖʱ] | ణ | ण | [ɳ] |
త | त | [t] | థ | थ | [tʰ] | ద | द | [d] | ధ | ध | [dʱ] | న | न | [n] |
ప | प | [p] | ఫ | फ | [pʰ] | బ | ब | [b] | భ | भ | [bʱ] | మ | म | [m] |
య | य | [j] | ర | र | [r] | ల | ल | [l] | వ | व | [ʋ] | ళ | ळ | [ɭ] |
శ | श | [ɕ] | ష | ष | [ʂ] | స | स | [s] | ఱ | ṛ | [ɽ] | హ | ह | [h] |
उदाहरण:
ఖ + ఈ (ీ) → ఖీ | [kʰa] + [iː] → [kʰiː] |
జ + ఉ (ు) → జు | [dʒa] + [u] → [dʒu] |
तेलुगु अंक और संख्याएँ
0⁄4 | 1⁄4 | 2⁄4 | 3⁄4 | 0⁄16 | 1⁄16 | 2⁄16 | 3⁄16 |
---|
౸ | ౹ | ౺ | ౻ | ౦ | ౼ | ౽ | ౾ |
NOTE: ౹, ౺, and ౻ are used also for 1⁄64, 2⁄64, 3⁄64, 1⁄1024, etc. and ౼, ౽, and ౾ are also used for 1⁄256, 2⁄256, 3⁄256, 1⁄4096, etc.[1]
तेलुगु यूनिकोड
तेलुगू लिपि के लिए यूनिकोड U+0C00 से U+0C7F तक है।
| | 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F |
C00 | | ఀ | ఁ | ం | ః | ఄ | అ | ఆ | ఇ | ఈ | ఉ | ఊ | ఋ | ఌ | | ఎ | ఏ |
C10 | | ఐ | | ఒ | ఓ | ఔ | క | ఖ | గ | ఘ | ఙ | చ | ఛ | జ | ఝ | ఞ | ట |
C20 | | ఠ | డ | ఢ | ణ | త | థ | ద | ధ | న | | ప | ఫ | బ | భ | మ | య |
C30 | | ర | ఱ | ల | ళ | ఴ | వ | శ | ష | స | హ | | | ఼ | ఽ | ా | ి |
C40 | | ీ | ు | ూ | ృ | ౄ | | ె | ే | ై | | ొ | ో | ౌ | ్ | | |
C50 | | | | | | | ౕ | ౖ | | ౘ | ౙ | ౚ | | | ౝ | | |
C60 | | ౠ | ౡ | ౢ | ౣ | | | ౦ | ౧ | ౨ | ౩ | ౪ | ౫ | ౬ | ౭ | ౮ | ౯ |
C70 | | | | | | | | | ౷ | ౸ | ౹ | ౺ | ౻ | ౼ | ౽ | ౾ | ౿ |
सन्दर्भ